De Portugese Vereniging voor Gevangenisonderwijs (APEnP) heeft deelgenomen aan een werkbijeenkomst met verschillende Europese organisaties, in het kader van het Erasmus+ (KA2) project, The Chrysalis and the Butterfly – Autobiographical Paths of Penitentiary Pedagogy, dat plaatsvond in ‘s Hertogenbosch (Nederland), in de maand april (2023).

Dit is een internationaal samenwerkingsproject voor innovatie en uitwisseling van good  practices, gebaseerd op een strategisch partnerschap tussen instellingen uit 7 landen, gericht op het delen van kennis, methodologieën en ervaringen op het gebied van volwasseneneducatie in gevangenissen.

Associazione Culturale ‘Le Interferenze’ (Italië – projectcoördinator);

Associação Portuguesa de Educaçãonas Prisões (Portugal);

Universidad de LaLaguna (Spanje);

Maison des Sciencesde l’Homme d’Aquitaine – Université Bordeaux Montaigne (Frankrijk); Centre zaDopisno Izobraževanje Univerzum (Slovenië);

Changes&Chances (Nederland);

Udruga za Promicanje Književnosti i KultureSkribonauti (Kroatië).

Onder de activiteiten die tijdens deze bijeenkomst werden uitgevoerd, benadrukken we de deelname aan verschillende workshops over het gevangenisthema, het delen van ervaringen en good practices, en het gebruik van levensverhalen als instrument voor (zelf)kennis.

Als voorbeeld van het delen van methodes kregen we via ‘Living Library, een persoonlijk en intiem gesprek door het stellen van vragen, een inkijkje in het leven van ex-gedetineerde Toine Bakermans, een interessant verslag van zijn levensverhaal en criminele verleden. Toine Bakermans werd verschillende keren veroordeeld voor bankovervallen en bracht bijna 20 jaar van zijn leven door in verschillende gevangenissen.

Tijdens zijn laatste tien jaar gevangenschap besloot hij zich echter als autodidact aan de schilderkunst te wijden. In 2010 studeerde hij af aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. De lessen die hij leerde en de manier waarop hij zijn levenservaringen gebruikt in zijn werk, hebben Toine tot kunstdocent gemaakt bij De Nieuwe Kans, een instelling die zich inzet voor hulp aan risicojongeren. Over zijn werk bij De Nieuwe Kans werd in 2019 de documentaire Carrousel gemaakt, die werd bekroond met De Gouden Kalf.

Het bezoek aan Heilige Boontjes werd ook opgenomen in het werkprogramma als een waardig voorbeeld van een goede praktijk. Heilige Boontjes, in een voormalig politiebureau en nu een van de bekendste coffeeshops van Rotterdam, is opgericht door een politieagent, Marco van Dunnen, en een maatschappelijk werker (ex-gedetineerde), Rodney van den Hengel, die jonge ex-gedetineerden in dienst nemen om hun re-integratieplan uit te voeren (onder toezicht van de gemeente).

Tot slot hebben de delegaties die aanwezig waren op deze bijeenkomst in Nederland ook deelgenomen aan verschillende werksessies gericht op een laatste herziening van het handboek autobiografische methodologie voor gevangenispedagogiek. Als een van de belangrijkste producten is dit een handboek van goede praktijken, met bijdragen van alle zeven organisaties die deelnamen aan het project, dat een uitnodiging ontving voor presentatie in Syracuse (Sicilië, Italië), als onderdeel van het officiële programma van de ‘Archimedes Festiviteiten’ (29 juni – 2 juli).

APEnP